ویژگی اصلی آن استفاده از ماشین‌آلات به جای نیروی انسانی است. به گونه‌ای که با تعبیه سطلهای بزرگ در معابر اصلی و فرعی شهر، شهروندان باید در ساعت معینی کیسه‌های زباله‌شان را در آنها قرار داده و مأموران شهرداری هم آنها را در ساعت مشخصی تخلیه کنند.
با رعایت این اصول نه تنها تفکیک زباله‌ها به صورت مناسب انجام می‌گیرد، بلکه امکان دسترسی جانوران موذی به زباله‌ها کمتر می‌شود. از طرف دیگر، مأموران جمع‌آوری زباله نیز از ایمنی و بهداشت بیشتری برخوردار خواهند شد. البته اجرای درست و اصولی هر طرح و برنامه‌ای در شهر، نیاز به گذشت زمان و بویژه فرهنگسازی دارد، اما به نظر می‌رسد با گذشت چند سال از اجرای روش جدید جمع‌آوری زباله در تهران، همچنان کاستی‌هایی در آن دیده می‌شود.
در این منطقه، مشکلات جمع‌آوری مکانیزه زباله‌ها بیشتر مشهود است. در این باره نظر شهرداران نواحی منطقه را جویا شدیم و وضعیت طرح جمع‌آوری مکانیزه زباله در هر ناحیه را مورد بررسی قرار دادیم. ناحیه یک با مساحت 4/3 کیلومتر مربع و 13هزار و 800 نفر جمعیت، بزرگ‌ترین ناحیه در منطقه محسوب می‌شود که متناسب با تعداد خانوار در این ناحیه 480 سطل مکانیزه در خیابان‌های اصلی و کوچه‌های فرعی تعبیه شده است.
این سطل‌ها در 2 مدل فلزی و پلاستیکی موجود است که بیش از 90 درصد آن 11 هزارلیتری است.«محمد ابراهیم ملاصالحی» شهردار ناحیه یک، درباره نقش سطلهای مکانیزه و اهمیت آن در پاکیزگی شهر می‌گوید: «سطلهای مکانیزه در شهر به چند دلیل نقش بسزایی در جلوگیری از آلودگی محیط زیست دارند.
اول اینکه سیستم جمع‌آوری زباله ماشینی شده و همه کارها مکانیزه است و دخالت انسان در آن کم می‌شود. دوم اینکه شهروندان ملزم می‌شوند زباله‌هایشان را در ساعت مقرر منتقل کنند و مأموران شهرداری نیز در ساعت مشخص آن را تخلیه می‌کنند. از سوی دیگر زباله‌ها در منظر عمومی قرار نمی‌گیرند و شهر نازیبا نمی‌شود.
شهردار ناحیه می‌افزاید: «در عین حال از نظر بهداشتی، کارگر شهرداری با زباله‌ها تماسی ندارد و همین‌طور امکان دسترسی جانوران موذی به زباله‌ها کمتر می‌شود.» یکی از مشکلات بزرگ این ناحیه، ریختن زباله در اطراف محل کسب و کار بود که شهردار ناحیه در این باره می‌گوید: «در حال حاضر زباله‌ها داخل نهرها ریخته نمی‌شود و شیرابه‌های آن در کوچه پسکوچه‌ها جاری نمی‌شود. از سوی دیگر به دلیل رو بسته بودن ماشین حمل زباله، زباله‌ها از ماشین بیرون نمی‌ریزد.»
جلو سطل‌ها، خودرو پارک نکنید
ملاصالحی در پاسخ به این سؤال که معایب سطلهای مکانیزه چیست، می‌گوید: «در برخی از خیابان‌ها در ساعت‌های مختلفی از شبانه‌روز، انباشت زباله در اطراف سطل‌ها به وفور دیده می‌شود. همین مسئله باعث شده زمینه گسترش آلودگی فراهم شود و همین‌طور دستیابی جانوران موذی به زباله‌ها راحت صورت بگیرد.
با این کار فرصت خوبی هم برای زباله دزدها فراهم می‌شود، چرا که با خیال راحت می‌توانند سطل‌ها، کیسه‌ها و زباله‌های داخل آن را زیر و رو کنند.»شهردار ناحیه یک می‌افزاید: «از طرفی، کوتاهی شهروندان در خصوص رعایت قوانین مربوط به اجرای این طرح، اثرات نامطلوبی بر نظافت شهر می‌گذارد.
وجود کوچه‌های فرعی زیر 6 متر در این ناحیه قابلیت استفاده از سطلهای مکانیزه را غیرممکن می‌کند. دیگر اینکه عموماً جلو سطلهای مکانیزه خودرو پارک می‌کنند که این موضوع تخلیه و شست‌وشوی مخزن و زیرمخزنی را با مشکل مواجه می‌کند.»ملاصالحی درباره تفکیک زباله‌ها می‌گوید:
«این سطل‌ها محل زباله‌های تر و خشک است. مردم باید بدانند که کیسه‌های خاک تعمیر ساختمانشان را نباید در مخزن بگذارند. زیرا بازوی مکانیکی ماشین حمل زباله در هنگام جمع‌آوری می‌شکند و کار حمل را مختل می‌شود.»
شست‌وشو و تخلیه سطل‌ها
شهردار ناحیه یک می‌افزاید: «در طول شب 4 خودرو «فان» برای تخلیه مخازن در ناحیه فعالیت می‌کنند که این تعداد در روز به 2 خودرو تقلیل می‌یابد. همچنین 2 خودرو واترجت و یک خودرو شست‌وشوی مخزن و زیرمخزنی فعالیت می‌کنند که برای شست‌وشوی این سطل‌ها لازم است که مخزن خالی باشد.
با این حال این اتفاق در طول شبانه‌روز کمتر می‌افتد و معمولاً این سطل‌ها پر است. البته برنامه‌ریزی شده که خودرو مخزن شور، پشت فان حرکت کند و پس از تخلیه، مخزن‌ها شست‌وشو شود و مخازن هفته‌ای 2 بار شسته می‌شود.» وی تأکید کرد: «شهروندان باید بدانند که شهرداری بدون مشارکت مردم کاری از پیش نمی‌برد و مردم باید به این آگاهی رسیده باشند که زباله‌های خشک و تر را از هم جدا کنند و درون مخزن بگذارند.»
404 سطل مکانیزه در ناحیه 2
طبق آمار اعلام شده تعداد سطل مکانیزه زباله‌ها در ناحیه 2 به 404 عدد می‌رسد. این آماری است که «علیرضا درزن» شهردار ناحیه 2 به همشهری محله می‌دهد. وی درباره نحوه تخلیه زباله‌ها می‌گوید: «برای تخلیه این مخازن 2 دستگاه مکانیزه در شب فعال است و 2 دستگاه در روز زباله‌ها را انتقال می‌دهد. همچنین یک دستگاه مخزن‌شوی و 2 دستگاه واترجت برای شست‌وشو و پاکیزه کردن مخازن این ناحیه فعال هستند.»
مزایا و معایب خدمات در این ناحیه
شهردار ناحیه در پاسخ به این سؤال که سطلهای مکانیزه دارای چه ویژگی و چه مشکل‌هایی هستند، می‌گوید: «مهم‌ترین ویژگی این است که در جمع‌آوری زباله‌ها نیروی انسانی از نظر بهداشتی ایمن است و دیگر اینکه با وجود این سطل‌ها کوچه‌ها و محله‌ها از بوی بد زباله‌ها در امان می‌ماند و دست جانوران موذی به آن نمی‌رسد.
پیش از این، زباله‌ها در مقابل کوچه‌ها و منازل جمع می‌شد و منظر خوبی نداشت که در حال حاضر با مکانیزه شدن جمع‌آوری زباله‌ها، این مشکلات حل شده است. این طرح با توجه به نکات مثبت، تبعات منفی نیز دارد و آن بی‌موقع گذاشتن زباله از سوی شهروندان است. اگر این فرهنگ برای مردم جا بیفتد که بعد از ساعت 9 زباله‌ها را خارج نکنند یا زباله‌های تر را مدتی در منزل نگه ندارند که شیرابه تولید کند، دیگر بوی تعفن از این سطل‌ها به مشام نمی‌رسد.
ضمن اینکه مشکل تخلیه آن نیز حل می‌شود.» وی درباره باریک بودن خیابان‌ها در ناحیه 2 می‌گوید: «بزرگ‌ترین مشکل ما برای تخلیه زباله باریک بودن معابر است و این مسئله با بار ترافیکی همراه است. مثلاً اگر ماشین حمل زباله در خیابان خوش بخواهد زباله‌ها را جمع‌آوری کند، راه مسدود می‌شود و این مسئله باعث کندی سرویس‌دهی می‌شود.»
موفقیت طرح در گرو مشارکت
شهروندان شهردار ناحیه 3 در پایان درباره آثار تعامل شهروندان با شهرداری می‌گوید: «برای پاک شدن کوچه‌ها و محله‌ها از زباله و بوی تعفن آن و کوتاه شدن دست زباله‌دزدها و جانوران موذی از آن، نه تنها باید شهروندان را با فرهنگسازی آگاه کنیم، بلکه باید قوانین را برای اجرای درست این طرح اجرا کنیم؛
یعنی در زمان مشخص زباله‌ها را در این سطل‌ها بگذاریم. به هر حال شهروندان باید در حفظ سلامت شهر مشارکت کنند و بپذیرند که سلامت شهر به همکاری متقابل مسئولان و شهروندان گره خورده است.»
430 مخزن در ناحیه 3
«غلامرضا مختاری» شهردار ناحیه 3 از وجود 430 مخزن زباله در این ناحیه خبر می‌دهد شهردار ناحیه 3 می‌گوید: «با توجه به تراکم جعیت در این ناحیه 430 مخزن در کوچه‌ها و خیابان‌های اصلی و فرعی تعبیه شده که دیگر اغلب مردم عادت کرده‌اند زباله‌هایشان را درون مخازن بگذارند و شاید معدود افرادی باشند که مثل گذشته کنار خانه‌شان را بر مخازن مکانیزه ترجیح می‌دهند.»وی می‌افزاید: «در طول شبانه‌روز این مخازن 4 بار پر و خالی می‌شود که این کار با 4 ماشین حمل زباله در شب و 2 ماشین در روز انجام می‌شود.»
بیشترین گله شهروندان؛ بوی بد مخازن
مختاری بزرگ‌ترین مشکل سطلهای مکانیزه را شست‌وشوی مخازن می‌داند و می‌گوید: «به دلیل کمبود پارکینگ اکثر خیابان‌ها محل پارک ماشین است و در این شرایط ماشین حمل زباله نمی‌تواند مخزن را خالی کند و شست‌وشوی آن غیرممکن می‌شود. این در حالی است که بیشترین گله شهروندان، بوی مخازن است و حل این مشکل فقط همکاری شهروندان را می‌طلبد.
مصوبه‌ای نداریم که این افراد را جریمه کنیم. پس فقط تعامل و همکاری شهروندان لازم است.»وی می‌افزاید: «شهرداری از شهروندان می‌خواهد که زباله‌هایشان را در کیسه زباله با دربسته در مخازن بگذارند و آنها را پرت نکنند تا کیسه‌های زباله پاره و محتوای آن پخش شود. تمیز ماندن مخازن، موجب سلامت محیط و تسهیل در نظافت مخازن می‌شود.»
همشهری محله - 10
